Beatyfikacja ks. Jana Machy jest czymś znacznie ważniejszym i pojemnym znaczeniowo, aniżeli tylko upamiętnienie.
Niemcy skazując w lipcu 1942 r. ks. Machę na śmierć i paląc w krematorium na terenie KL Auschwitz jego ciało sądzili, że zniknie on nie tylko fizycznie, ale zostanie wytarty z ludzkiej pamięci. To nigdy się nie udało, gdyż zarówno jego rodzina, jak i parafianie z Rudy Śląskiej, gdzie pracował oraz Chorzowa, gdzie mieszkał, nigdy o nim nie zapomnieli. Po wojnie zaś nastąpiły inne formy jego upamiętnienia. Beatyfikacja jest jednak czymś znacznie ważniejszym. Buduje kult męczennika i utwierdza go jako wzór naśladowania Chrystusa, o którym stale pisał i mówił w swych kazaniach głoszonych w czasie okupacji.
Po sześciu latach procesu kanonizacyjnego obejmującego zbieranie materiałów, analizę nauczania, przesłuchania świadków papież Franciszek podjął decyzję o beatyfikacji ks. Jana Machy. Na każdym etapie procesu towarzyszyła mu modlitwa wielu wiernych w intencji beatyfikacji Sługi Bożego. 28 listopada 2019 r. papież Franciszek przyjął prefekta Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, kard. Angelo Becciu i polecił tej dykasterii wydanie 11 dekretów. Jeden z nich dotyczył Sługi Bożego ks. Jana Machy. Tym samym zakończył się trwający 6 lat proces beatyfikacyjny.
Etap diecezjalny
Proces rozpoczął się w styczniu 2013 r., gdy abp Wiktor Skworc podjął decyzję o jego wszczęciu. Postulatorem procesu zarówno na etapie diecezjalnym, jak i watykańskim został historyk ks. dr Damian Bednarski. 24 listopada 2013 r. w katowickiej katedrze Chrystusa Króla odbyła się pierwsza sesja etapu diecezjalnego procesu beatyfikacyjnego. Trwał on do 4 września 2015 r. W jego trakcie odbyło się 41 sesji, przesłuchano 27 świadków, a cenzorzy-teolodzy ocenili zachowane kazania ks. Machy. Akta zebrane w trakcie procesu zostały 15 września 2015 r. złożone w watykańskiej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.
Żyłem krótko, lecz uważam, że cel swój osiągnąłemEtap watykański
Watykańska część procesu rozpoczął się 16 marca 2016 r. uroczystym otwarciem akt beatyfikacyjnych. Kongregacja wyznaczyła relatora, o. Zdzisława J. Kijasa OFM Conv, tym samym zaczął się etap studium i udowadniania męczeństwa Sługi Bożego. Positio, czyli dokument ukazujący męczeństwo Sługi Bożego zostało złożone osobiście przez abp. Wiktora Skworca na ręce kard. Angelo Amato, prefekta Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych 11 grudnia 2017 roku. Dwukrotnie dyskutowali nad nim członkowie watykańskiej Komisji Historycznej (8 V 2018 i 19 VI 2018). Następnie dokument został przeanalizowany przez członków Komisji Teologicznej. Ostatecznie został przyjęty podczas kongresu Komisji Teologicznej 8 listopada 2018 r. 5 listopada 2019 r. odbyła się pod przewodnictwem prefekta kard. Angelo Becciu sesja zwyczajna kardynałów i biskupów członków Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Grono to uznało, że sługa Boży został zabity z nienawiści do wiary, a w Positio zostało dowiedzione, że jego śmierć miała charakter męczeński. Na tej podstawie papież nakazał wydać dekret beatyfikacyjny o męczeństwie Sługi Bożego ks. Jana Machy.
Ustalono termin i datę
Termin i miejsce beatyfikacji heroicznego syna ziemi śląskiej zostały ustalone 24 stycznia 2020 r. podczas spotkania arcybiskupa metropolity katowickiego Wiktora Skworca z prefektem Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych kard. Angelo Becciu. Uroczyste włączenie ks. Jana Franciszka Machy do grona błogosławionych Kościoła odbędzie się 20 listopada 2021 r. w Katowicach. W kontekście tych decyzji i ustaleń niezwykłego znaczenia nabierają słowa z ostatniego listu ks. Machy, napisanego do rodziny kilka godzin przed śmiercią, będące niezwykłym świadectwem chrześcijańskiej wiary: „Umieram z czystym sumieniem. Żyłem krótko, lecz uważam, że cel swój osiągnąłem. Nie rozpaczajcie!”.
Andrzej Grajewski