I miejsce: Parafia Matki Bożej Piekarskiej w Katowicach

Parafia Matki Bożej Piekarskiej mieszcząca się w Katowicach na os. Tysiąclecie Górne od wielu lat realizuje zadania mające służyć seniorom, w szczególności ich aktywizowaniu, integrowaniu i budowaniu poczucia akceptacji. Udzielane jest wsparcie dwutorowe: indywidualna pomoc oraz projekty mające na celu zachęcić tę grupę wiekową do wyjścia z domu i aktywności społecznej.

Seniorom, którzy zgłaszają się indywidualnie po pomoc, pomaga w rozpoznaniu problemu i ukierunkowaniu działań na właściwe jego rozwiązanie. Udzielana jest także pomoc finansowa potrzebującym osobom starszym i niepełnosprawnym, dodatkowo przygotowywane są paczki świąteczne w okresie Bożego Narodzenia i Wielkanocy.
Drugi kierunek działań obejmuje spotkania grupowe, dzięki którym spora grupa mieszkańców w wieku 60+ regularnie uczestniczy w działaniach uspołeczniających i aktywizujących.

Parafialny Zespól Caritas, zwany potocznie zespołem charytatywnym, działa od początków powstania parafii, tj. od połowy lat 80. ubiegłego stulecia. Powstał z inicjatywy ówczesnego proboszcza i budowniczego kościoła ks. Stanisława Nogi. Działalność zespołu kontynuowana jest do dnia dzisiejszego, zmieniały się tylko formy niesionej pomocy i ich zasięg. Zespołu charytatywny tworzą wolontariusze – parafianie zgłaszający chęć niesienia pomocy innym. Zazwyczaj były to, i dzisiaj także są, parafianki w średnim i starszym wieku, podejmujące działania doraźne oraz te organizowane regularnie. Należy także nadmienić, że poza stałą grupą wolontariuszy w określone zadania angażują się również osoby młodsze, służąc pomocą i swoimi umiejętnościami np. z zakresu obsługi komputerów czy np. przygotowujące występy artystyczne.
Zespół charytatywny jest grupą, która ściśle współpracuje z ks. proboszczem, kiedyś Stanisławem Nogą, dzisiaj Jozefem Więckiem, starając się rozpoznawać bieżące potrzeby parafian. Od początku swojej działalności pomaga osobom starszym, niepełnosprawnym oraz rodzinom wielodzietnym. W chwili obecnej zakres pomocy ukierunkowany jest przede wszystkim na osoby starsze i niepełnosprawne. Osiedle Tysiąclecia jest rejonem zamieszkałym w dużym procencie przez tę grupę wiekową. Ostatnie lata przekierowaly nacisk na pomoc starszym, a zmniejszyły zapotrzebowanie na wsparcie finansowe rodzin wielodzietnych (zjawisko ubóstwa nie jest tutaj rozpowszechnione). W związku z tak kształtującym się zapotrzebowaniem na pomoc ze strony parafii Zespół Caritas zajmuje się dzisiaj w największym stopniu działalnością uspołeczniającą środowisko seniorów. Od wielu lat wraz z księdzem proboszczem i innymi podmiotami podejmuje działania aktywizujące tę grupę społeczną, organizuje spotkania, dyskusje, prelekcje, biesiady; wszystko to połączone jest z poczęstunkiem typu ciasto, kawa, kiełbaski, sałatki itp. Organizuje również pomoc w postaci doradztwa społecznego, pośredniczenia w szukaniu różnych form pomocy, a także bezpośrednio tę pomoc organizuje.

Doraźnie grupa ta bierze także udział w zbiórkach parafialnych organizowanych przez diecezję, festynach parafialnych i tym podobnych przedsięwzięciach.
W ubiegłych dekadach działania grupy Caritas obejmowały pomoc finansową dla najuboższych, organizowanie pomocy potrzebującym, np. donoszenie obiadów do domów podopiecznych, a także opiekę nad dziećmi w ramach świetlicy działającej raz w tygodniu w ciągu roku szkolnego oraz w wakacje i ferie zimowe. Zespól charytatywny aktywnie uczestniczył także w zbiórkach na rzecz organizowanych przez parafię kolonii letnich dla dzieci. Część wolontariuszy wyjeżdżała również na te kolonie jako opiekunowie.

Pomoc parafialnej Caritas zawsze wspierała osoby starsze, choć kiedyś w innym zakresie niż obecnie. W ubiegłym stuleciu i na początku bieżącego organizowano spotkania dla seniorów raz w miesiącu, bądź rzadziej, a ich liczebność sięgała maks. 30 osób. Miały one charakter modlitewny w połączeniu ze spotkaniami wspólnoty stołu. Z racji tego, że średnia wieku mieszkańców osiedla z roku na rok wzrasta, a obecnie bardzo duży procent mieszkańców stanowią właśnie seniorzy, parafia wychodzi naprzeciw oczekiwaniom tej grupy społecznej w znacznie szerszym zakresie, niż miało to miejsce w ubiegłych latach.

Niewątpliwie dbałość społeczeństwa o seniorów jest wyższa, niż w ubiegłych dekadach, jednak nie zawsze przekłada się to na praktykę, a skala trudności, z jakimi boryka się dzisiejszy senior, również jest znacznie wyższa, chociażby ze względu na tendencję izolowania osób starszych, kult młodości, ilość pojawiających się nieustannie nowinek technicznych i wszechobecną komputeryzację. Działania parafii i zespołu charytatywnego w dużej mierze ukierunkowane zostały na przeciwdziałanie zjawisku samotności i izolacji tej grupy w niesprzyjającej rzeczywistości osiedlowego blokowiska. Motywują one do wychodzenia z domu, do pielęgnowania relacji z drugim człowiekiem, do dbania o swoje zdrowie i bezpiecznego funkcjonowania w życiu społecznym. Wspierają także w zakresie poradnictwa i pomocy w problemach, z jakimi boryka się ta grupa społeczna.

Ze względu na wskazane powyżej zagadnienia, w okresie ostatnich dwóch lat parafia podjęła współpracę z Radą Jednostki Pomocniczej nr 9 osiedla Tysiąclecia, a następnie ze Stowarzyszeniem Wspólnie Razem. To zaowocowało zwiększeniem częstotliwości spotkań, które odbywają się regularnie we wszystkie czwartki miesiąca. Również zakres tych spotkań powiększył się, a ich tematyka stała się bardziej urozmaicona.
Spotkania organizowane we współpracy ze Stowarzyszeniem i Radą Jednostki obejmują grupowe spotkania (70–100 osób), w tym: prelekcje ze specjalistami, zajęcia z języka angielskiego, spotkania kulturalno-oświatowe, spotkania z policją dotyczące bezpiecznego funkcjonowania seniora i jego rodziny, cyberprzestępczości, spotkania z przedszkolakami, młodzieżą, wycieczki plenerowe, biesiady itp.

Poza konkretną treścią, jaką niosą tego typu spotkania, dają one seniorom możliwość wzajemnej wymiany doświadczenia i miłego spędzenia czasu w przyjaznym sobie środowisku, które łączy podobne problemy i ograniczenia wynikające z wieku i stanu zdrowia. Stały się zaczątkiem wielu koleżeńskich relacji, a nawet przyjaźni.
W związku z tym, że liczebność organizowanych spotkań seniorskich znacznie wzrosła, sięgając nawet 120 osób, parafia musiała zapewnić odpowiednie warunki lokalowe i zaplecze techniczne, konieczne do przygotowania spotkań.

Przeprowadzony został remont salek parafialnych, pomieszczenia odnowiono, zamontowano przesuwne ściany, dzięki czemu uzyskano większą powierzchnię i możliwość przystosowania jej do konkretnych zajęć. Odnowiono meble i wyposażenie sali, na korytarzu wybudowano dwie nowe toalety. Adaptację tych pomieszczeń wykonano w latach 2018 i 2019, w całości ze środków własnych parafii. Parafia dysponuje i udostępnia seniorom: 2 pomieszczenia – wykorzystywane według potrzeb – w mniejszym (64 m kw.) lub większym metrażu (130 m kw.), za pomocą przesuwnych ścian, pomieszczenie kancelaryjne, w którym przyjmowani są seniorzy przychodzący indywidualnie po poradę, 2 toalety, w tym jedna dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych, wyposażenie meblowe – stoły, krzesła, meble biurowe, sprzęt elektroniczny i komputerowy – nagłośnienie, rzutnik multimedialny, laptop, dostęp do internetu.

Latem 2019 r. parafia złożyła ofertę do Urzędu Miasta, mającą na celu pozyskanie dofinansowania na cele aktywizujące seniorów, mieszkańców osiedla Tysiąclecia. Wygrała ogłoszony konkurs pt. „Integracja i aktywizacja osób starszych, w tym kombatantów i osób represjonowanych – wspieranie działań na rzecz integracji i zwiększenia uczestnictwa w życiu społecznym seniorów”. W ten sposób w miesiącach od września do grudnia 2019 udało się zrealizować specjalnie przygotowany program dla seniorów, w którym zorganizowano spotkania tematyczne i spotkania regularne. W ramach tego dofinansowania ze środków Miasta Katowice udało się także zaadaptować pomieszczenie magazynowe, które przebudowano na aneks kuchenny, służący przygotowywaniu posiłków serwowanych w czasie spotkań z seniorami. W aneksie tym zainstalowano sprzęt AGD oraz zakupiono niezbędne wyposażenie kuchenne. Należy nadmienić, że 46 proc. całości projektu sfinansowała parafia.
 
Dzięki projektowi i współpracy z Urzędem Miasta Katowice udało się zorganizować ciekawe spotkania tematyczne dla grup ok. 100-osobowych – dotyczyły one spraw bezpieczeństwa (spotkanie z policją), integracji wielopokoleniowej (spotkanie z młodzieżą, porównanie różnych epok, tradycji, obyczajów, widzianych oczami młodzieży i seniorów) – oraz spotkanie biesiadne, ze wspólnym wykonywaniem piosenek. Odbyły się one przy poczęstunku: sałatka, grzane kiełbasy, kawa, herbata, ciasta, słodycze, napoje.
Prowadzone w ramach tego projektu spotkania regularne odbywały się w punkcie konsultacyjnym, mieszczącym się w pomieszczeniach kancelarii. Tam udzielano porad, które dotyczyły m.in. pośredniczenia w znalezieniu opiekunów dla osób starszych, rozpoznania problemów i pokierowania do właściwych instytucji, udzielenia pomocy w zakresie zakupu leków czy codziennych zakupów. Spotkania regularne miały także formy dyskusyjne. Brali w nich udział wolontariusze zaangażowani w działalność Caritas oraz ci, którzy przychodzili na spotkania z różnymi problemami, a także pomysłami na dalsze działania proseniorskie. Rozmowy te dotyczyły problemów, z jakimi borykają się seniorzy w społeczności osiedlowej, samotności, stagnacji oraz sposobów ich zapobiegania. Miały na celu znalezienie form aktywności, które osoby starsze byłyby skłonne podjąć. Rozmawiano także o pomysłach i planach na przyszłość, które umożliwiłyby ciągłość aktywizowania tej grupy społecznej w zakresie ruchowym, intelektualnym, bezpieczeństwa, zainteresowań, tematyki oświatowej i kulturalnej.
Po zakończonym projekcie od stycznia 2020 kontynuowane były grupowe cotygodniowe spotkania seniorów we współpracy ze Stowarzyszeniem, wspólnie z Radą Jednostki Pomocniczej osiedla Tysiąclecia nr 9., oraz porady i pomoc indywidualna w czasie cotygodniowych dyżurów Caritas.
Parafia nieustannie stara się modyfikować i dostosowywać działania proseniorskie do bieżącej sytuacji i zgłaszanych przez seniorów potrzeb. Na przestrzeni dekad temat ten ewoluował wielokrotnie, za każdym jednak razem spełniał potrzeby i oczekiwania danego czasu, którego dotyczył. Początkowo służył głównie zaspokajaniu potrzeb materialnych i duchowych. W chwili obecnej wyzwolił także potrzeby przystosowania tej grupy społecznej do rozwoju technologicznego i narastających zagrożeń. Mamy świadomość, że po okresie pandemii mogą zmienić się priorytety działań organizowanych dla osób starszych, co będzie wymagało kolejnej modyfikacji proponowanej seniorom pomocy. Okres izolacji związanej z epidemią pokazał, że seniorzy uczestniczący na co dzień w zajęciach proponowanych przez parafię tęsknią za wspólnotą, jaka wytworzyła się na przestrzeni ostatnich miesięcy i lat. W czasie cotygodniowych dyżurów zespołu przeprowadzono wiele rozmów telefonicznych, które zastąpiły niejako bezpośredni kontakt. Były one niewątpliwie dużym wsparciem dla osób, które jak wszyscy chyba poczuły się tą sytuacją przytłoczone i zaniepokojone. Pragnieniem naszym jest, by nadal motywować seniorów do aktywności intelektualnej i fizycznej oraz do pielęgnowania kontaktów z innymi, tak by piętno epidemicznej kwarantanny nie zagościło na dobre i jeszcze mocniej nie izolowało tej grupy społecznej.

Działalność parafii na rzecz seniorów stała się procesem regularnym, wieloletnim i rozwojowym, który planuje się kontynuować tak długo, jak tylko będzie to potrzebne i możliwe do wykonania.

W chwili obecnej zajęcia grupowe zostały zawieszone ze względu na pandemię koronawirusa. Ponieważ gromadzą one dużą ilość osób, i są to osoby z grupy podwyższonego ryzyka zakażenia, konieczne stało się ich czasowe wstrzymanie. Działa jedynie środowy punkt Caritas, gdzie udzielane są porady indywidualne oraz doraźna pomoc finansowa. Wszystko to z zachowaniem zasad sanitarno-epidemiologicznych.
 

Konkurs